Het Platform Militaire Historie Ede heeft in het kader van 70 jaar bevrijding Ede een indrukwekkende documentaire gemaakt waarin ooggetuigen het verhaal van Ede tijdens de Tweede Wereldoorlog vertellen.

Op de zolder van de familie Baan aan de Zonneoordlaan is een kleine schat aan filmmateriaal uit de periode 1942-1945 gevonden. De kippenfokker Baan had niet alleen een camera en voldoende film om het dagelijks leven in die bijzondere periode vast te leggen, maar ook een scherp oog voor detail en een korte opleiding van een professionele cameraman genoten. Deze beelden zijn in de film 'TUSSEN DE LINIES. EDE 1935-1945' gebruikt om de verhalen van de mensen die het allemaal hebben meegemaakt te illustreren. Van gewone mensen die probeerden te overleven, van mensen die op basis van hun principes verzet boden en van mensen die ondergedoken zaten en probeerden het vege lijf te redden.

In de oorlog was Ede voor een aantal Duitse krijgsmachtonderdelen een garnizoensstad. Zij lieten o.a. een aantal unieke foto's achter die in de documentaire zijn gebruikt. Ondanks de aanwezigheid van vele Duitsers merkten de inwoners van Ede weinig van de oorlog.

Market Garden

In Ede begon de oorlog pas echt op 17 september 1944 met een bombardement dat voorafging aan de operatie Market-Garden. Het bombardement mislukte en ook de slag om Arnhem zelf kende een tragisch verloop. Vanaf dat moment verscherpten de tegenstellingen die al jaren sluimerden. Het verzet in Ede en omgeving organiseerde twee operaties om gestrande Engelse militairen over de Rijn te zetten. Operatie Pegasus-1 werd een groot succes, maar de tweede operatie mislukte hopeloos. Ooggetuigen vertellen in deze documentaire hoe alles in zijn werk ging. Het opvangen van de gevluchte inwoners van Arnhem zorgde voor een enorme druk op de voedselvoorziening, waardoor in die laatste winter ook op de Veluwe honger werd geleden. Dhr. Baan maakt in die periode een mini-documentaire over het produceren van kippenvoer uit aardappelen. De soms twijfelachtige en soms heroïsche rol van de boeren, de noodlottige wapendropping en de gang van het dagelijks leven worden verteld door mensen die het aan den lijve hebben ondervonden.

De slag om Otterlo

Op 15 april probeert de Canadese tankdivisie via Otterlo door te breken naar Harderwijk. Op datzelfde moment probeert een grote Duitse eenheid, die door een andere Canadese divisie vanuit Apeldoorn en Hoenderlo wordt opgejaagd, via Otterlo en Ede te ontsnappen. In de nacht van 15 op 16 april zit alleen de achterhoede van de Canadese tankdivisie met allerlei ondersteunende eenheden en staven nog in Otterlo. De slag om Otterlo die hierna plaatsvindt, is de laatste grote confrontatie aan het westfront. Op 17 april 1945 bereikt de Polar Bear Division Ede. Dhr. Baan stond te filmen terwijl deze Polar Bears, met vaak grote snelheid, Ede kwamen binnenrijden.

Het einde van de oorlog

Nadat de Nederlandse SS zich op 9 mei 1945 had overgegeven, werden grote aantallen van hen afgevoerd via de Rijksweg naar een krijgsgevangenkamp in Harskamp. De daar zittende gevangengenomen Duitse Wehrmachtsoldaten werden via Ede over dezelfde Rijksweg afgevoerd naar kampen in het westen van Nederland. Baan filmde het afvoeren van deze grote groepen militairen.

Wat volgde was een Canadese zomer, die menig Trees zich nog wel zal herinneren. Ook hier zijn bewegende beelden van.

Bestellen

De speelduur van de DVD is 2 uur en 40 minuten en de prijs bedraagt 10 euro.

De DVD is verkrijgbaar bij de Stadswinkel en De Smederij.